تابلو های فشار ضعیف و فشار متوسط نقش مهمی را در صنعت توزیع برق ایفا می کنند لذا طراحی و انتخاب صحیح و اصولی آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از آنجا که بسیاری از مشکلات و پیشامد ها ناشی از انتخاب و طراحی نادرست تابلوها و یا استفاده نامناسب از آنها می باشد در این گزارش سعی شده است که به اصول طراحی و مهندسی تابلو های فشار ضعیف و متوسط برق، مبانی و معیارهای لازم برای طراحی، حداقل اطلاعات مورد نیاز جهت طراحی و انتخاب و نحوه کسب و استفاده از آنها و ملاحظات طراحی با توجه به ملاحظات بهداشتی و ایمنی و نیز ملا حظات اقتصاد مهندسی پرداخته شود.

 

 انواع تابلو برق از لحاظ ساختار

 

تابلو برق هایMetal Enclosed: تابلوهایی به شکل محفظه تمام بسته فلزی که تمام تجهیزات الکتریکی اعم از کلیدها، ترانسهای جریان و ولتاژ، لوازم اندازه گیری، شینه ها و... در داخل آن نصب می شود. این تابلو برق ها به دو دسته تقسیم می شوند:

 

تابلوهای METAL CLAD

 

این نوع تابلو برق ها نوعی از تابلوهای Metal Enclosed هستند که در آنها، محفظه های مختلف از یکدیگر جدا شده اند. این امر باعث می شود تا اگر خطایی در یکی از سلول ها روی دهد، این خطا به محفظه های دیگر انتقال پیدا نکند و سایر محفظه ها نیز تحت تأثیر آن آسیب ندیده و محفوظ می مانند.

 

یک تابلو برق  Metal Clad به چهار بخش تقسیم می شود:

 

1)      محفظه باسبار

 

2)       محفظه سر کابل

 

3)      محفظه LV (کنترل) که تجهیزات اندازه گیری، حفاظتی و کنترلی در آن قرار می گیرند.

 

4)      محفظه کلید

 

تابلوهای  Compartment Type:

 

این نوع تابلو برق ها نوعی از تابلوهای Metal Enclosed هستند که در آنها، محفظه های مختلف از یکدیگر جدا نشده اند. 

 

انواع تابلو برق از لحاظ محل نصب:

 

1) داخلی (Indoor): تابلو برق در فضای بسته مانند داخل سالن یا سوله نصب می شود.

 

2) فضای باز (Outdoor): تابلو برق در فضای باز نصب می شود.

 

تقسیم بندی تابلو برق:

 

1) تابلو برق های فیکس (Fix)

 

- تابلو برق های ایستاده چند منظوره (Multi Purpose): این تابلو برق ها بصورت ایستاده قرار میگیرند و تابلوهای چند منظوره می باشند وداخل آنها می توان تجهیزات کنترل، قدرت، پنوماتیکی و... را نصب کرد.

 

- تابلو برق های دیواری (Wall Mounting): این تابلو برق ها به دو دسته تابلوهای روکار (On Surface) و تابلوهای توکار (FlushMounting) تقسیم میشوند.

 

- تابلو برق های (Rack): تابلو برق هایی هستند که حالت قفسه قفسه دارند و محفظه های اندازه گیری، الکترونیکی، کنترل و مخابراتی و... روی آنها نصب می شود.

 

تابلو برق های Swing: نوعی از تابلوهای Rack هستند که دارای درب متحرک می باشد و مزیت آنها این است که پشت تجهیزات آن قابل رویت است و دسترسی به پشت تجهیزات فراهم است این مدل بسیار گران است و درب آن هم شیشه ای است.

 

2) تابلو برق های کشویی (Withdrawable)

 

- تابلو برق کنترل موتور (Motor Control Center(MCC): این تابلو برق ها بصورت کشویی ساخته می شود و برای کنترل موتورها طراحی می گردند. این تابلو برق ها بخاطر مزیتها  تابلوهای کشویی دارای قیمت بالایی می باشند.

 

- تابلو برق مرکز قدرت (Power Center): این تابلو برق ها برای تغذیه تابلوهای MCC استفاده میشوند و یک تابلو برق توزیع است و میتواند چندین تابلوی MCC را تغذیه کند در این تابلو برق ، کلیدها بیشتر از نوع هوایی هستندو بعد از پست اصلی استفاده می شوند .

 

- تابلو برق مدولار: نوع پیشرفته تابلوهای فیکس ایستاده است. هر فیدر به شکل یک مدول در تابلو برق نصب شده و به وسیله یک صفحه فلزی از فیدر بالایی و فیدر پایینی خود جدا می شوند و از لحاظ دسترسی به سر کابل به دو نوع کلی تقسیم می شوند:

 

- دسترسی از پشت

 

- دسترسی از جلو: در این حالت به طور معمول در کنار درب اصلی تابلو برق، درب کوچکی به نام درب کناری تعبیه شده و اتصالات کابل ها به فیدرها از طریق این درب انجام میشود. این نوع سلولها را از لحاظ محل ورود سر کابل های ورودی وخروجی میتوان به ورود از بالا و ورود از پایین تقسیم نمود.

 

انواع تابلو برق از لحاظ ایستایی

 

تابلو برق ایستاده (Self Standing/Free Standing): تابلو برق حالت خود ایستا دارد (نیاز به مهار آن توسط سازه  دیگری نیست و یا به دیگری تکیه ندارد)

 

تابلو برق دیواری (Wall Mounted) : تابلو برقی است  که روی دیوار نصب می شود.

 

این تابلو برق اگر روی سطح دیوار نصب شوند، روکار،Surface Mounted  و اگر داخل دیوار جاسازی شوند، توکار، Flush Mounted یا Recessed Mounted نامیده می شوند.

 

انواع تابلو برق از لحاظ سطح ولتاژ:  

 

تابلو برق ها از لحاظ سطح ولتاژ به دو دسته تقسیم می شوند: 

 

1) تابلو برق فشار ضعیف (LV)  : تاسطح ولتاژ 1000V 

 

2) تابلو برق فشار متوسط (MV) : از 1000Vتا 36000V  

 

تابلو برق فشار ضعیف:

 

تابلو برق فشار ضعیف در سطح ولتاژ کمتر از 1000ولت قرار دارند.

 

مطابق IEC60439-1 تابلو برق فشار ضعیف ترکیبی است از یک یا چند وسیله قطع و وصل (Switching Device)فشار ضعیف همراه با تجهیزات کنترلی، اندازه گیری، نشانگر، حفاظتی، تنظیم کننده و... مربوط به خود که نحوی کامل نصب و سوار شده و کلیه Interconnectionها و اتصالات الکتریکی و مکانیکی داخلی و قطعات ساختمانی را شامل گردد.ولتاژ نامی تابلو برق فشار ضعیف معمولأ تا 690 ولت و ولتاژ سرویس تا 400ولت می باشند.

 

تابلو برق فشار ضعیف معمولأ در دو نوع زیر ساخته می شوند:

 

تابلو برق ایستاده ثابت (Fix):  

 

تابلو برق ایستاده کشویی (Withdrawable):

 

تابلو برق فشار متوسط:

 

تابلو برق فشار متوسط در سطح ولتاژ بین 1000ولت  تا 36000  ولت قرار دارند.

 

اجزای اصلی یک تابلو برق فشار متوسط شامل بدنه، کلید (دژنکتور) و یا کنتاکتور فشار متوسط، رله، باسبار، ترانسفورماتور ولتاژ و جریان، لوازم اندازه گیری و تجهیزات کنترلی می باشد.

 

تابلو برق فشار متوسط به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

 

تابلو برق  فشار متوسط ثابت

 

تابلو برق فشار متوسط کشویی